Στρατής Πισπίνης

Ο πρωτοπόρος δάσκαλος, ο φωτισμένος Διευθυντής

Η κόρη του ΜΑΙΡΗ ΠΙΣΠΙΝΗ
θυμάται στιγμές του πατέρα της
από τη διδασκαλική του θητεία και τη δράση του στη Θερμή
που μένει ανεξίτηλη μέχρι σήμερα

Συνέντευξη στις μαθήτριες της ΣΤ΄ Δημοτικού 

Παρασκευή Μιχαλέλλη και Ευστρατία Τζανή

Ο Ευστράτιος Πισπίνης Ο Ευστράτιος Πισπίνης υπήρξε ο δάσκαλος που υπηρέτησε στο σχολείο Θερμής συνεχώς για 31 ολόκληρα χρόνια. Άνθρωπος με πνευματικές ανησυχίες φρόντιζε ακατάπαυστα για τον εμπλουτισμό των γνώσεών του.  Aπέκτησε μία σημαντικότατη για την εποχή βιβλιοθήκη (σήμερα ανήκει στο Δήμο Λουτρόπολης Θερμής) με λογοτεχνικά, παιδαγωγικά, ιστορικά και άλλα επιστημονικά περιοδικά και βιβλία στα οποία θήτευαν γενεές μαθητών του σχολείου Θερμής . Υπήρξε συνεργάτης σε τοπικές εφημερίδες με το ψευδώνυμο Στραπ . Διευθυντής του σχολείου μέσα σε ταραγμένες εποχές όπως αυτές  του μεσοπολέμου, του Β' Παγκοσμίου Πολέμου  και του εμφυλίου σπαραγμού   έμαθε γράμματα σε γενιές μαθητών, που ποτέ δεν τον ξέχασαν και τον μνημονεύουν ακόμα. Aπό τη θέση του  διευθυντή ανέδειξε το σχολείο με κάθε τρόπο. Γι' αυτή του την προσφορά η Σχολική Εφορεία Θερμής στις 29/11/1958 τον κατέταξε μεταξύ των ''ευεργετών διδασκάλων του σχολείου ''.             Ιδιαίτερη αποτελεσματικός ήταν στη διδασκαλία του μαθήματος της έκθεσης ,στο οποίο οι μαθητές του  παρουσίαζαν  σημαντικές επιδόσεις. Το  Σεπτέμβριο του 1927 συμμετείχε σε διδασκαλικό συνέδριο , στην Μυτιλήνη  ως εισηγητής  για  τη διδασκαλία της έκθεσης.   Το χειμώνα του 1931, με δική του προτροπή, οι μαθητές του σχολείου Θερμής, εξ αφορμής των γεγονότων στην Κύπρο, στέλνουν ανοικτή επιστολή στους μαθητές της Αγγλίας για να τους ευαισθητοποιήσουν πάνω στο δράμα του νησιού. Επίσης προσφέρουν  το περιεχόμενο των κουμπαράδων τους υπέρ των ορφανών της Κύπρου.  . Μεταξύ των ενεργειών που τον καθιέρωσαν στη συνείδηση των κατοίκων της περιοχής εντάσσεται και η ίδρυση το 1926, αμέσως δηλαδή με την άφιξή του στο χωριό, νυκτερινής σχολής γεγονός καινοτόμο πάνω σ’ όλο το νησί. 70 παιδιά της περιοχής φοίτησαν στη Σχολή αυτή για αρκετά χρόνια.  Μεγάλη ήταν η συμβολή του και στην ίδρυση του νέου διδακτηρίου. Απόσπασμα από το βιβλίο του Γ. Διγιδίκη: Θερμή μια μικρή κώμη με ιστορία 5000 ετών

 - Κυρία Πισπίνη, πότε ανέλαβε διευθυντής στο σχολείο της Θερμής ο πατέρας σας;

- Ήρθε στη θέση του προηγούμενου  Διευθυντή Θεόφιλου Παπάνη από την Αγιάσο, όταν εκείνος αποχώρησε το 1926. Αργότερα παντρεύτηκε την κόρη του Θεόφιλου Παπάνη, την Ευαγγελία, την μητέρα μου.

 - Πείτε μας δυο λόγια για την οικογένειά σας   

Ήμασταν μια οικογένεια με αρχές, όπως όλες οι οικογένειες του χωριού τότε . Οι γονείς μου παντρεύτηκαν πολύ νέοι. Είχαν τρία παιδιά: Τον Τακη Πισπίνη (γιατρό), τη Μαίρη (δασκάλα)  και τον Λάκη (εκπαιδευτικό).  Κατάφεραν να μας δώσουν  μια καλή ανατροφή. Μας  έμαθαν να στηριζόμαστε γερά στα  πόδια μας να αγωνιζόμαστε,  να μη δειλιάζουμε και να προχωράμε στη ζωή και με τις καταιγίδες και με τον ήλιο όπως έλεγε, ο πατέρας μου. Πολύ μικρά ακόμη στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής μας έμαθε να είμαστε εχέμυθοι. " Τα εν οίκω μη εν δήμω ", μας έλεγαν και εμείς καταλαβαίναμε ότι αυτό είχε μεγάλη σημασία για τους γονείς μας.

- Μαθαίνουμε ότι ο πατέρας σας είχε εφοδιάσει το σχολείο με κινηματογραφική μηχανή και έκανε  προβολές. Πότε έγινε αυτό;

- Αυτό έγινε μερικά χρόνια μετά τη λειτουργία του σχολείου, δηλαδή την δεκαετία του1930-1940. Είχε νοικιάσει μια χειροκίνητη κινηματογραφική μηχανή που τη χειριζόταν ο ίδιος και πρόβαλλε κάθε Κυριακή ψυχαγωγικές ταινίες με φτηνό εισιτήριο και μάζευε χρήματα για τις ανάγκες του σχολείου, που τότε ήταν πάρα πολλές .Οι χωριανοί εκτός  από ελάχιστους δεν είχαν δει ποτέ  κινηματογράφο . Όπως έλεγε ο πατέρας μου και οι δυο επάνω αίθουσες γέμιζαν από κόσμο. 

-Το 1933  ο πατέρας σας έφτιαξε μέσα  στο  σχολείο σηροτροφείο, στο οποίο εκτρέφονταν 20.000 μεταξοσκώληκες;  Μιλήστε μας γι’ αυτό. 

-Είναι αλήθεια γι αυτό είχε βάλει και πολλές μουριές στον κήπο του σχολείου. Όλα αυτά γίνονταν με τα παιδιά .Στο τέλος τα κουκούλια τα αναλάμβαναν κυρίες  που είχαν γνώσεις και έκαναν την επεξεργασία των κουκουλιών δωρεάν και του παρέδιδαν τη μεταξωτή κλωστή .Ήταν κι αυτό ένα καλέ έσοδο για το σχολείο.

-Ποια ήταν η σχέση του με τον Γεώργιο Παπανδρέου; Πόσο βοήθησε ο Γ. Παπανδρέου στην αποπεράτωση του σχολείου της Θερμής ; 

-

-Ο πατέρας μου γνώρισε τον Γεώργιο Παπανδρέου όταν ήταν Υπουργός Παιδείας. Ο  Παπανδρέου εκτίμησε το ζήλο και τον αγώνα του νεαρού δασκάλου  να στεγαστούν όλα τα παιδιά του χωριού σε ένα σχολείο και τον βοήθησε πολύ. Μέχρι τότε οι μαθητές έκαναν μάθημα σε ένα διτάξιο σχολείο σε ένα καφενείο και στο Τζαμί και στο διάλειμμα έπαιζαν στο δρόμο. Τότε τα παιδιά ήταν πάρα πολλά λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής . Από τότε αναπτύχθηκε μεταξύ τους παρά τη διαφορά της ηλικίας μια φιλία που κράτησε ως το θάνατο του πατέρα μου.

-Είναι αλήθεια ότι το 1926   δημιούργησε νυκτερινή σχολή στο χωριό; 

-Ναι, ίδρυσε νυχτερινό σχολείο και είχε μαθητές κάθε ηλικίας. Έμαθαν να διαβάζουν και να γράφουν άνθρωποι που μέχρι τότε έβαζαν ένα σταυρό για υπογραφή . Θυμάμαι ότι το νυχτερινό σχολείο λειτούργησε και μετά τη Γερμανική κατοχή γιατί τότε τα σχολεία ήταν κλειστά και τα παιδιά της έκτης τάξης είχαν μεγαλώσει αρκετά.

-Είχε ο πατέρας σας και άλλους επώνυμους φίλους; Θυμηθείτε κάποιους.

-Είχε πολλούς επώνυμους φίλους.  Θυμάμαι το Στρατή Μυριβήλη, τον Ηλία Βενέζη, τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Παπαμιχαήλ, τον κ. Δημητράκο του μεγαλύτερου εκδοτικού οίκου της χώρας, τον στρατηγό  Πάγκαλο, τον Ναύαρχο Σακελαρίου, Χιώτες εφοπλιστές και άλλους πολλούς.

Είχε μια προσωπικότητα πολύ έντονη που δεν περνούσε απαρατήρητη. Ήταν τέρας μορφώσεως ,είχε λέγειν - ρήτορα τον έλεγαν - και μια ωραία και δυνατή πέννα που έχτιζε κάστρα και γκρέμιζε κάστρα ξεσκεπάζοντας την αδικία.

-Ήταν συνεργάτης και σε τοπικές εφημερίδες ;    

Δεν ήταν μόνιμος συνεργάτης, αλλά έγραφε τακτικά. Θυμάμαι ότι έγραφαν με τον Μυριβήλη σε εφημερίδες. Επίσης έγραφε  στον "Τρίβολο" την σατιρική εφημερίδα, του Στρατή Παπανικόλα, με τον οποίο ήταν φίλοι. Στο Δημοκράτη έγραφε και η μητέρα μου όπως και στο περιοδικό "Ποιμήν" της Μητρόπολης Μυτιλήνης.

-Από τα  δύσκολα χρόνια της Κατοχής τι θυμάστε από τη δράση του πατέρα σας;

-Θυμάμαι ένα περιστατικό πολύ  έντονα γιατί εγώ και ο αδελφός μου ο γιατρός αν και ήμασταν παιδιά γίναμε ώριμοι και υπεύθυνοι μέσα σε μια στιγμή.

Μια μέρα στο υπόγειο του σπιτιού μας είδα έναν ξένο να φορά το κοστούμι του πατέρα μου. Πήγα επάνω τρέχοντας και ρώτησα ποιός ήταν.  Ήταν ένας Άγγλος στρατιωτικός που τον είχε φέρει ένα συμμαχικό υποβρύχιο. Τον είχε βγάλει με βάρκα στη Κακοπετριά στον Άγιο Γιώργη, και επειδή είχε φουρτούνα  είχε βραχεί. Τους Άγγλους τους παραλάμβανε ο ίδιος ο πατέρας μου  με μια μικρή ομάδα πάντα νύχτα. Το σινιάλο, όπως έλεγε ήταν μια φωτιά πάνω στα βράχια όταν δεν υπήρχε κίνδυνος. Εκείνη τη μέρα ο πατέρας μου μας μίλησε σαν να ήμασταν μεγάλοι. Τελειώνοντας μας  είπε:  «Σας εμπιστεύομαι τη ζωή πολλών Ελλήνων».

- Τι θυμάστε από τη δράση του  πατέρα σας για την Κύπρο;

Για τη δράση του στην αντίσταση και τη προσφορά του, του είχε στείλει ο άγγλος Στρατηγός Αλέξαντερ μια τιμητική διάκριση και ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας κάτι σαν μετάλλιο . Αυτό το βραβείο όταν οι άγγλοι άρχισαν να δολοφονούν τους νεαρούς Κύπριους αγωνιστές το επέστρεψε μαζί με μια επιστολή σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αυτό έγινε λίγο

πριν το ξαφνικό θάνατό του.

- Ο πατέρας σας «έφυγε» σχετικά νέος  σε ηλικία 57 ετών. Πώς συνέβη;

-Ο πατέρας μου έφυγε στις 7/12/1957 σε ηλικία 54 ετών ξαφνικά από ιατρικό λάθος . Ο θάνατος του ήταν μια μεγάλη απώλεια για μας και για το χωριό. Η κηδεία του έχει μείνει ιστορική . Αμέτρητος κόσμος από παντού. Αμέτρητα τα στεφάνια ,πάνω από διακόσια. Οι μαθητές του περιέφεραν το φέρετρο συνοδεία της μπάντας του ορφανοτροφείου Μυτιλήνης σε όλο το χωριό. Μπροστά στο σχολείο το δημιούργημά του που ήταν η ζωή του έγινε θρήνος και οδυρμός . Από τότε έχουν περάσει εξήντα ένα χρόνια και εξακολουθεί να υπάρχει. Είναι αθάνατος.

Τελειώνοντας θέλω να σας ευχαριστήσω και να ευχηθώ καλή επιτυχία στην εφημερίδα σας και σε σας  καλή πρόοδο

Με όλη μου την αγάπη

Μαίρη Πισπίνη